Slikproblemen: behandelingen en hulpmiddelen

Onderzoek 

Bij MS, multiple sclerose, komen vaak slikproblemen voor. De behandeling hiervan hangt af van welke klachten je precies hebt. De logopedist kan dit onderzoeken. Dit is iemand die onder andere problemen met slikken en praten behandelt. De logopedist vraagt je waar je last van hebt, onderzoekt de spieren in je mond en vraagt je iets te eten of drinken.  

Slikvideo 

Soms maakt een radioloog, een arts in het ziekenhuis, een slikvideo. Dit is een filmpje met een röntgenapparaat. Dit apparaat kan door je lichaam heen kijken. Je kunt dan zien wat er in je mond en keel gebeurt wanneer je eet en drinkt. Door de slikvideo weten de arts en de logopedist welke behandeling het beste voor je is.  

FEES-onderzoek 

Tegenwoordig wordt er ook steeds vaker een FEES-onderzoek gedaan om te zien wat er gebeurt als je slikt. FEES staat voor: flexibele endoscopische evaluatie van het slikken. De logopedist of een KNO-arts voert dit onderzoek uit. Deze brengt een slangetje in via de neus. Als het slangetje is ingebracht, eet of drink je iets. De arts of logopedist kijkt naar de mondholte, keel, stembanden en het strottenhoofd. 

Sliktraining door een logopedist 

De logopedist kan op verschillende manieren helpen om beter te slikken. Een daarvan is sliktraining. Dit zijn oefeningen die je kunt doen om beter te leren slikken. De logopedist legt uit hoe het slikproces werkt en waar je op moet letten bij het slikken. Je leert om aandachtig te slikken. Ook de zithouding en de houding van het hoofd zijn belangrijk. Het kan even wennen zijn om opeens na te moeten denken over hoe je slikt. Als je het vaker traint, gaat het steeds meer vanzelf.  

Uitleg over de omgeving en hulpmiddelen 

Naast uitleg over het slikken zelf, legt een logopedist ook meer uit over andere dingen die je kunt doen om het slikken makkelijker te maken. Bijvoorbeeld over: 

• de volgorde waarin je producten het beste kunt eten 
• de invloed van de temperatuur van de ruimte waarin je eet 
• hulpmiddelen, zoals speciale bekers en lepels 
• hoe je je eten kunt aanpassen om slikproblemen te voorkomen

Elektrostimulatie bij het slikken 

Soms zet de logopedist bij een slikprobleem neuromusculaire elektrostimulatie in. Kort: NMES. Dit is een speciale behandeling waarbij elektroden de spieren rondom de mond en keel prikkelen met elektrische stroompjes. Het doel is dat iemand sterker en veiliger kan slikken. NMES kan ook gebruikt worden wanneer iemand al veel beperking heeft door MS. 

Eetpatroon 

Samen met je logopedist zoek je uit welke soorten eten en drinken problemen geven. Verslik je je bijvoorbeeld vaak in dunne dranken of heb je juist problemen met droog voedsel? De logopedist weet hoe je je eetpatroon aan kunt passen om minder last te krijgen. Bijvoorbeeld door meer saus toe te voegen aan je eten, of een poeder te gebruiken dat dranken wat dikker maakt. 

> Lees meer tips over wat je kunt eten en drinken bij slikproblemen

Naasten betrekken 

Je logopedist betrekt soms ook je naasten. Die krijgen dan uitleg over de slikproblemen en worden betrokken bij de behandeling. Ze leren waar ze rekening mee kunnen houden tijdens het eten. Bijvoorbeeld waarom je eerst een hap helemaal moet doorslikken voordat je kunt praten. Of wat ze kunnen doen wanneer je je verslikt.  

Sondevoeding 

Als het slikken erg moeilijk gaat, is het soms beter om sondevoeding te gebruiken. Dit is een vloeistof met voedingsstoffen die door een buisje in de maag of dunne darm komt. Het slangetje met voeding kan op verschillende manieren worden ingebracht, bijvoorbeeld via de neus of door de buikwand heen. Een combinatie van sondevoeding en eten via de mond kan soms ook. De sondevoeding krijg je dan om alle voedingsstoffen binnen te krijgen. Daarnaast eet en drink je wat nog gaat en wat je lekker vindt. 

Medicijnen 

Door MS kan je minder vaak gaan slikken. Of je kunt te veel speeksel aanmaken. Kwijlen is hier een gevolg van. Medicijnen kunnen ervoor zorgen dat de speekselklieren minder speeksel aanmaken. Maar soms kan deze medicatie juist zorgen voor slikproblemen. Je arts en logopedist moeten dus goed samen kijken naar de oorzaak van het slikprobleem.  

Wordt de behandeling vergoed? 

Na een doorverwijzing van je huisarts of neuroloog vergoedt de zorgverzekeraar de behandeling door een logopedist. Hulpmiddelen om beter te slikken, zoals slikgels en poeders om drank dikker te maken, worden meestal niet vergoed. Vraag aan je zorgverzekeraar wat wel en niet wordt vergoed.