Myeline en MS
Myeline is een stof die de uitlopers van onze zenuwcellen beschermt. Bij MS valt die bescherming weg. Wat gaat er precies mis?
In het kort
- Via de zenuwcellen worden de spieren en organen aangestuurd.
- Rond de uitlopers van de zenuwcellen zit een beschermlaag die myeline heet.
- Bij MS valt het afweersysteem de myelinelaag aan, deze raakt daardoor beschadigd.
- Door de schade gaat het mis met de aansturing van de spieren en organen.
- Na verloop van tijd is de schade niet meer te herstellen.
Het centrale zenuwstelsel
MS, multiple sclerose, is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. Dit stelsel bestaat uit de hersenen en het ruggenmerg. De hersenen regelen alles wat er in het lichaam gebeurt. Via het ruggenmerg sturen zij signalen naar de spieren en organen in het lichaam. Die werken daardoor zoals het hoort.
Zenuwcellen en myeline
De signalen uit de hersenen reizen als elektrische stroompjes door een netwerk van miljoenen zenuwcellen. Deze geven de signalen aan elkaar door via zenuwuitlopers. Rond de zenuwuitlopers zit een beschermende laag die myeline heet. Dankzij deze beschermlaag worden de signalen gemakkelijk en snel doorgegeven.
Hoe wordt myeline gemaakt?
Myeline is een vetachtige stof die gemaakt wordt door speciale cellen in het centrale zenuwstelsel. Deze cellen heten oligodendrocyten. Een oligodendrocyt lijkt een beetje op een inktvis: hij draait zijn lange ’tentakels’ rond de zenuwuitlopers en maakt daar myeline aan. Dit gaat door totdat de beschermende laag klaar is.
Myeline en het afweersysteem
Myeline beschermt dus de zenuwuitlopers en maakt het doorgeven van de signalen uit de hersenen gemakkelijker. Zo komen de signalen goed aan bij de spieren en organen. Tenminste, zo gaat het bij gezonde mensen. Maar bij mensen met MS gaat er iets mis. Het probleem zit in het afweersysteem. Normaal gesproken vallen de cellen van het afweersysteem alleen ‘vijanden’ aan, zoals virussen en bacteriën die ons ziek maken. Bij MS vallen die afweercellen ook de myelinelaag aan.
Schade aan de myeline
Door de aanvallen op de myelinelaag ontstaan er ontstekingen en raakt de myeline beschadigd. De zenuwuitlopers komen steeds meer bloot te liggen en geven de signalen steeds slechter door. Hierdoor lukt het niet meer om de spieren en organen goed aan te sturen. Deze werken dan niet meer zoals het hoort.
Littekens in het zenuwstelsel
Op alle mogelijke plekken in het centrale zenuwstelsel kan de myeline beschadigd raken. De beschadigingen worden littekens, dit zijn harde plekjes. De naam multiple sclerose betekent letterlijk ‘meerdere littekens’.
Repareren gaat niet meer
In de beginfase van de MS lukt het nog wel om de schade aan de myelinelaag te herstellen. De oligodendrocyten maken dan nieuwe myeline aan. Maar in de loop van de tijd wordt de schade steeds groter, repareren gaat dan niet meer. Uiteindelijk kan de myelinelaag helemaal verdwijnen.
Artikel met medewerking van:
- dr. Joost Smolders - neuroloog, Erasmus MC
Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op MS.nl.
Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 15 januari 2024