Levend verlies bij MS

Wat is rouw?

Rouwen is een proces waarbij je een groot verlies verwerkt. Vaak gaat het om het verlies van een dierbare die is overleden. Maar ook ander groot verlies kan ervoor zorgen dat je rouwt en verdriet hebt. Bijvoorbeeld het verlies van gezondheid bij een ziekte als MS, multiple sclerose. Schade aan de zenuwen zorgt voor verschillende klachten. De gezondheid wordt over een langere periode steeds iets slechter. Je verliest hierdoor gezondheid of lichamelijke mogelijkheden. Dit heet ook wel: levend verlies. 

Rouwen om wat niet meer lukt

Bij levend verlies raak je vaak een stuk van je oude leven kwijt. Dingen die je vroeger wel kon, lukken niet meer. Sommige plannen voor de toekomst gaan niet meer gebeuren. Dit is erg verdrietig en frustrerend. De rouw bij levend verlies is vaak blijvend. Soms ben je er veel mee bezig, maar er zijn ook periodes dat je minder rouwt. De rouw komt vaak terug als de klachten van MS erger worden, bijvoorbeeld bij een nieuwe schub. 

Wat voel je bij verlies?

Levend verlies kan zorgen voor verschillende gevoelens. Bijvoorbeeld:

• Ongeloof. Hierbij voelt het niet echt is wat er gebeurt. Je kunt niet bevatten dat de gezondheid slechter wordt.
• Verdriet. Hierbij ervaar je psychisch of lichamelijk pijn van het verlies. Je bent erg verdrietig of moet huilen om het levend verlies. Soms kun je ook somber zijn. Je hebt dan minder zin in dingen.
• Schuld. Hierbij voelt het alsof de ziekte je eigen schuld is. Of je voelt je schuldig over wat anderen voor je moeten doen, als je gezondheid slechter wordt.
• Boosheid. Hierbij vind je het oneerlijk dat je ziek bent en je meer klachten krijgt. Je kunt bijvoorbeeld boos zijn op jezelf, je lichaam of een zorgverlener. 

Lichamelijke gevolgen van rouw

Rouw kun je ook merken aan je lichaam. Bijvoorbeeld door gespannen spieren, hoofdpijn of minder zin in eten of drinken. Soms zorgt rouw ervoor dat je je minder goed kunt concentreren of sneller moe bent. Het kan ook dat je erg onrustig bent en moeilijker in slaap komt. 

Omgaan met rouw bij levend verlies

Rouw bij levend verlies door MS komt meestal vaker terug. Iedere keer dat je een stuk gezondheid kwijtraakt, kun je rouw voelen. Het is belangrijk tijd te nemen om dit verlies te verwerken. De een heeft meer tijd nodig om te rouwen dan de ander. Er zijn dingen die je zelf kunt doen om door een periode van rouw te komen:

• Zorg voor regelmaat. Ga op een vaste tijd naar bed en sta op tijd op. Eet meerdere keren per dag. En het is beter om geen alcohol of drugs te gebruiken.
• Blijf dingen doen die wel lukken. Klachten bij MS kunnen ervoor zorgen dat dingen niet meer gaan zoals vroeger. Probeer te bedenken wat je nog wel kunt: een oude hobby of een nieuwe manier om te ontspannen.
• Beweeg voldoende. Als het lukt, is het verstandig om te bewegen. Sporten met MS kan helpen, maar rustig wandelen ook. Het is sowieso goed om iedere dag even buiten te zijn.
• Praat over het verlies. Het is vervelend om alleen te zitten met je gevoel. Veel mensen helpt het om hier met familie of vrienden over te praten. 
• Laat je gevoel er zijn. Het helpt om gedachten en gevoelens er te laten zijn. Het is heel normaal dat je dingen voelt bij een ziekte als MS. Als je jezelf dit laat voelen, kan het al minder worden. 

Ook naasten kunnen rouwen

Iemand met MS ervaart het levend verlies het meest, maar is vaak niet de enige die rouwt. Ook familie en vrienden kunnen rouwen om het levend verlies van een ander. Ook het leven van naasten van iemand met MS wordt beïnvloed door de ziekte. Het verwerken van dit verlies kan ook deze mensen bezighouden.