Stamceltherapie (aHSCT), hoe werkt het?
Voor MS zijn er verschillende behandelingen. Voor sommige mensen met MS kan stamceltherapie helpen. Wat gebeurt er in het lichaam tijdens stamceltherapie?
In het kort
- Afweercellen vallen bij MS de beschermlaag rondom de zenuwen aan.
- Tijdens stamceltherapie wordt het afweersysteem bijna helemaal uitgeschakeld.
- Na de behandeling moet het lichaam het afweersysteem opnieuw opbouwen.
- Stamcellen uit het eigen lichaam helpen met het op bouwen van het afweersysteem.
- Daarna richten de afweercellen zich niet of minder op de zenuwen.
Wat zijn stamcellen?
Stamcellen zijn voorlopercellen. Dit betekent dat stamcellen zich kunnen ontwikkelen tot allerlei soorten cellen. Stamcellen zitten in de binnenkant van de botten, het beenmerg. Medicijnen zorgen ervoor dat stamcellen vanuit het beenmerg in het bloed komen. Bij stamceltherapie worden stamcellen via het bloed afgenomen. De stamcellen worden bewaard voordat medicijnen het afweersysteem uitschakelen.
Waar staat aHSCT voor?
De afkorting aHSCT staat voor autologe hematopoëtische stamceltransplantatie. Het woord ‘hematopoëtisch’ komt uit het Grieks. ‘Hema’ betekent bloed en ‘poëse’ is maken. Het gaat dus om stamcellen die de bloedcellen maken. De ‘a’ in aHSCT staat voor autoloog, of: van zichzelf. De stamcellen komen namelijk uit het eigen beenmerg van de persoon met MS die de behandeling ondergaat en niet van een donor.
Waarom stamceltherapie bij MS?
De stamcellen in het beenmerg ontwikkelen zich tot verschillende soorten bloedcellen. Waaronder de witte bloedcellen, oftewel afweercellen. Deze verdedigen het lichaam tegen ziekteverwekkers, bijvoorbeeld bacteriën of virussen. Dit zijn indringers van buitenaf die je ziek maken. Je hebt afweercellen dus hard nodig. Maar bij MS richten de afweercellen zich ook op de myeline. Dat is niet de bedoeling. Door het hele afweersysteem in één keer uit te schakelen en opnieuw terug te laten groeien, verandert of vernieuwt het afweersysteem zich. Het gevolg is dat de afweercellen de myeline niet meer aanvallen. Het is dus eigenlijk een 'reset': een herstel van het afweersysteem.
Waarom stamcellen transplanteren?
De behandeling met medicatie, meestal chemotherapie, maakt het afweersysteem dus kapot. Hierna moet het lichaam nieuwe bloedcellen en afweercellen gaan maken uit stamcellen. De arts plaatst hiervoor de eerder afgenomen en opgeslagen stamcellen terug. Na zo’n transplantatie zoeken de stamcellen het beenmerg weer op en maken daar nieuwe cellen aan. Zo bouwt het afweersysteem zich weer opnieuw op.
Artikel met medewerking van:
- dr. Erwin Hoogervorst - neuroloog, St. Antonius Ziekenhuis
- dr. Zoé van Kempen - neuroloog, Amsterdam UMC
Experts dragen bij aan betrouwbare informatie op MS.nl.
Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 24 januari 2024