Hard geluid, drukte, fel licht en andere prikkels kunnen te veel worden. Dit geeft bijvoorbeeld onrust en stress. Wat kun je doen bij overprikkeling?
Drukke plekken of plekken met veel harde geluiden en felle lichten, zoals de supermarkt of een luid feestje, kunnen bij iedereen zorgen voor overprikkeling. Bij mensen met MS komt het moment van overprikkeling vaak eerder. Een teveel aan prikkels kan leiden tot verwarring, pijn of vermoeidheid. Ook kun je je geïrriteerd, onrustig of gestrest voelen. Misschien word je gevoeliger, bijvoorbeeld voor stof die langs je huid wrijft of een labeltje in je kleding. Je kunt minder goed je aandacht houden bij iets waar je mee bezig bent. Of je wilt je graag afsluiten van de omgeving, of zo snel mogelijk ergens anders heen.
De hersenen zijn altijd bezig om de informatie uit de omgeving te verwerken. Deze informatie komt binnen via de oren, ogen, huid, neus en tong. Wanneer er te veel informatie tegelijk binnenkomt, kunnen de hersenen dit niet allemaal tegelijk verwerken. De prikkels voelen vervelend.
Hoe overprikkeling ontstaat, is nog niet helemaal duidelijk. Mogelijk heeft het te maken met schade aan de zenuwen. Hierdoor kost het meer moeite om informatie uit de omgeving te verwerken. Misschien hebben stress en vermoeidheid ook invloed op overprikkeling. Er is meer onderzoek nodig om te begrijpen hoe overprikkeling ontstaat.
Veel mensen met hersenschade zijn sneller overprikkeld. Meer informatie vind je bij de Hersenstichting. Op deze pagina vind je ook een online tool waarmee je kunt ontdekken hoe overprikkeling er bij jou uitziet en wat jou kan helpen.
Meer over overprikkeling op de website van de HersenstichtingAls je weet wat bij jou overprikkeling veroorzaakt, kun je ermee leren omgaan. Zoek de overeenkomsten tussen momenten waarop je overprikkeld was. Sommige mensen hebben bijvoorbeeld last van meerdere gesprekken in dezelfde ruimte, terwijl anderen gevoelig zijn voor bepaalde lichten of grote groepen mensen. Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan. Je kunt plekken waar je snel overprikkeld raakt, vermijden. Of je gaat erheen, en gaat weer naar huis wanneer het teveel wordt. Dat mag op ieder moment. Sommige mensen kiezen ervoor om vooral 1-op-1 af te spreken met andere mensen. En liever op een rustige plek in plaats van een druk café.
Het kan fijn zijn om prikkels te verminderen. Bijvoorbeeld met oordopjes of een zonnebril. Maar let op dat je prikkels niet steeds meer gaat vermijden. Dan kun je er juist gevoeliger voor worden. En steeds makkelijker overprikkeld raken. Probeer prikkels daarom heel geleidelijk en gedoseerd op te zoeken. Dan kun je eraan wennen. Een psycholoog kan je hierin begeleiden.
Tijdens uitjes kun je veel last krijgen van overprikkeling. Bijvoorbeeld in het theater, bij een concert of in het museum. Stichting Onbeperkt Genieten zorgt ervoor dat deze plekken toegankelijk worden voor mensen die last hebben van overprikkeling.
Naar de website van stichting Onbeperkt GenietenExperts dragen bij aan betrouwbare informatie op MS.nl.
Lees meer over hoe we als redactie keuzes maken.
Laatst bijgewerkt op: 30 oktober 2024