Plasmaferese werkt mogelijk goed bij mensen met MS

In het kort 

• Mensen met ernstige MS-schubs krijgen soms plasmaferese als een behandeling met steroïden niet werkt.  
• Bij de meeste mensen met MS helpt plasmaferese om de symptomen te verminderen. 
• In Nederland wordt plasmaferese soms ingezet, maar meer onderzoek is nodig, legt neuroloog Zoé van Kempen uit.

Hoe goed werkt plasmaferese?  

Mensen met MS en ernstige schubs kunnen soms plasmaferese krijgen als een behandeling met steroïden (zoals methylprednisolon) niet werkt. Bij plasmaferese worden schadelijke stoffen uit het bloed gezuiverd. Hierdoor nemen de MS-symptomen mogelijk af. In een nieuw onderzoek werd bekeken hoe goed plasmaferese nu echt werkt bij mensen met MS. Ook werd onderzocht bij welke mensen plasmaferese het beste werkt.  

Opzet van het onderzoek 

Aan dit onderzoek deden 107 mensen met MS mee. De meeste mensen (83%) hadden relapsing-remitting MS (vaak afgekort tot RRMS). Ze kregen 3 keer per week plasmaferese, totdat ze 5-7 keer waren behandeld. Voor en na de behandeling werd onder andere de EDSS-score bepaald. Met de EDSS-score wordt gemeten hoe erg MS iemand lichamelijk beperkt. Zo konden de onderzoekers bepalen of de MS-symptomen beter of slechter werden tijdens de behandeling.  

Minder symptomen na plasmaferese 

Ongeveer 80% van de mensen die plasmaferese kreeg, had minder MS-symptomen na de behandeling. De meeste mensen (73%) hadden veel minder symptomen. Bij de rest (7%) was er een kleine verbetering. Eén op de vijf mensen merkte helemaal geen verbetering na de plasmaferese. 

Verbetering EDSS-score 

Vóór de plasmaferese hadden de deelnemers aan het onderzoek een EDSS-score van 6.0. Na de plasmaferese-behandeling was deze score nog maar 4.0. Hoe lager de EDSS-score, hoe beter.  

Bij wie werkt plasmaferese het beste? 

De onderzoekers zagen dat hoe jonger de persoon met MS, hoe beter de plasmaferese werkt. Ook ontdekten ze dat plasmaferese beter werkt bij deelnemers die aan het onderzoek begonnen met een lage EDSS-score.  

Conclusies 

Dit onderzoek laat zien dat plasmaferese de MS-symptomen mogelijk verbetert. Hoe jonger de persoon met MS, hoe beter de behandeling lijkt te werken. Dat geldt ook voor de EDSS-score: hoe lager de EDSS-score, hoe beter de plasmaferese werkt.  

Plasmaferese in Nederland 

Neuroloog Zoé van Kempen (MS Centrum, Amsterdam UMC): 

“In Nederland geven we in sommige gevallen plasmaferese aan mensen met MS. Dat gebeurt alleen als ze ernstige schubs hebben en er geen verbetering te zien is na een behandeling met steroïden. Meestal vindt deze behandeling plaats in een gespecialiseerd centrum.  

Op dit moment is het niet helemaal duidelijk hoe goed plasmaferese werkt bij mensen met MS. Tot nu zijn er geen goede vergelijkingen gemaakt tussen plasmaferese en andere behandelingen. Daardoor weten we niet of eventuele verbeteringen écht door de plasmaferese komen, of dat het deels ook door het natuurlijk verloop van MS komt. Het kan namelijk zo zijn dat de klachten bij schubs ook zonder behandeling met de tijd minder worden. 

Als mensen met MS hele erge schubs hebben, geven we voor de zekerheid soms toch een plasmaferese-behandeling. Er zijn namelijk zeker aanwijzingen dat de behandeling wel werkt. Maar plasmaferese is niet helemaal zonder risico. Daarom zouden we graag nog beter weten hoe goed de behandeling echt werkt.”